Razvoj i proizvodnja različitih proizvoda i komponenti u velikoj meri zavisi od poznavanja nauke o materijalima. Pod time se podrazumeva da inženjeri proizvodnog mašinstva poznaju osobine metala, polimera, keramika i kompozita, tehnike ispitivanja-karakterizacije, veze između mikrostrukture i mehaničkih osobina, habanje, korozije i poznavanje načina loma materijala. Imajući u vidu da ne postoji najbolji materijal za sve primene, jedan od glavnih zadataka inženjera proizvodnog mašinstva jeste da vrše izbor materijala koji najviše odgovara određenoj primeni.

Osim toga što osobine materijala diktiraju osobine krajnjeg proizvoda one utuču i na njegov proces obrade ili oblikovanja, kvalitet i cenu izrade. Stoga inženjeri proizvodnog mašinstva imaju zadatak da kontrolišu osobine i mikrostrukturu materijala pre, u toku i posle procesa proizvodnje. Konačno, napredak nauke i tehnologije u velikoj meri zavisi od razvoja novih materijala, a ta znanja dobijaju upravo inženjeri proizvodnog mašinstva.